Światowy dzień AIDS - 1 grudnia

Zespół nabytego niedoboru (rzadziej upośledzenia) odporności, AIDS to końcowe stadium zakażenia wirusem zespołu nabytego braku odporności (HIV), charakteryzujące się bardzo niskim poziomem limfocytów, a więc wyniszczeniem układu immunologicznego (odpornościowego), co skutkuje zapadalnością na tzw. choroby wskaźnikowe (niektóre formy nowotworów, grzybic, nietypowe zapalenia płuc), mogące zakończyć się śmiercią pacjenta. W latach 1983–2008 na AIDS zmarło 25 mln ludzi; obecnie rocznie z tego powodu umiera 2 mln osób.

            Drogi zakażenia

Wirus przenosi się poprzez:

- kontakt zakażonej krwi z krwią lub błoną śluzową osoby nie zakażonej, np. używanie tej samej igły, nie wysterylizowanych narzędzi dentystycznych itp.,

- kontakt seksualny (sperma, preejakulat, śluz szyjkowy), dot. także kontaktów oralnych,

- przeniesienie z matki na dziecko (krew kobiety i dziecka nie miesza się, jednak może do tego dojść np. podczas jakichś komplikacji porodowych).

Do organizmu wirus może dostać się podczas stosunku płciowego. Możliwe jest także zakażenie przez transfuzję krwi, podczas dializ, przeszczepów, zabiegów chirurgicznych i przyjmowanie preparatów krwiopochodnych (zdarza się to obecnie bardzo rzadko, ze względu na badania dawców). Bardzo duże ryzyko stanowi używanie wspólnych żyletek, igieł i strzykawek (tatuaże).

Matka seropozytywna (HIV+) może zakazić płód, jednak przy zachowaniu odpowiednich procedur podczas ciąży i porodu można znacząco obniżyć ryzyko. Badania wykazują, że istnieje możliwość przeniesienia wirusa podczas karmienia piersią. Nie ma możliwości zakażenia przez owady z aparatem gębowym ssąco-kłującym (komary, kleszcze).

Wirus HIV (zielony) pączkujący z hodowanego limfocytu. Obraz z elektronowego mikroskopu skaningowego

       Profilaktyka

 Unikanie sytuacji, w których będzie możliwe przeniesienie wirusa poprzez drogi (i przykłady niebezpiecznych zachowań) wymienione powyżej, jest najskuteczniejszą metodą zabezpieczenia.

Przykładem kampanii „ABC” była polska kampania Krajowego Centrum ds. AIDS, zorganizowana w 2005 roku.

Obrzezanie zmniejsza o połowę ryzyko zarażenia HIV. Z tego względu WHO zaleca obrzezanie jako dodatkowy środek zmniejszający ryzyko zarażenia.

 Zarażeniu HIV z uwagi na identyczną drogę zarażenia często towarzyszy także zakażenie innymi wirusami: HBV, HCV, HTLV, HPV czy CMV.

Jakie są pierwsze objawy AIDS?

Pierwsze objawy AIDS mogą być zarówno nagłe, jak i ukryte. Jeżeli pojawiają się niespodziewanie, chorego dopada zazwyczaj gorączka, złe samopoczucie, zmęczenie, bóle stawów, głowy, zapalenie gardła, biegunka, powiększenie węzłów chłonnych, plamista wysypka rumieniowata na tułowiu, niedobór płytek krwi.
Jeżeli AIDS objawia się w sposób ukryty, choremu może dokuczać zmęczenie, utrata wagi, gorączka, biegunka i powiększenie węzłów chłonnych. Niektóre przypadki AIDS rozpoczynają się zapaleniem płuc czy mięsakiem Kaposiego. Inne dolegliwości częste w początkach AIDS to nawracające drożdżyce i opryszczka.

Mity o AIDS

Nie stanowi zagrożenia przypadkowy kontakt, taki jak dotyk, uściśnięcie ręki, obejmowanie, pocałunek, używanie wspólnych sztućców, szklanek, ręczników, toalet, wanny, basenu itp, a także kichanie czy kaszel. W ślinie osoby zakażonej może znajdować się wirus, ale ilość jest zbyt mała, by mogła nastąpić infekcja. Ryzyko zakażenia jest jednak większe, jeżeli osoba hiv+, a zwłaszcza oboje partnerów, posiadają otwarte ranki wewnątrz jamy ustnej spowodowane np. myciem zębów twardą szczoteczką. Do tej pory odnotowano tylko jeden przypadek zarażenia poprzez pocałunek, spowodowany zanieczyszczeniem śliny przez krew pochodzącą z rany w jamie ustnej.

Komary i inne „gryzące” owady również nie stanowią zagrożenia. Przeprowadzono wiele badań, które wykazały, że żaden owad nie może przenieść wirusa HIV.

To nieprawda, że AIDS dotyczy tylko osób homoseksualnych i zażywających narkotyki – wirusem HIV może zarazić się każdy, a zachorowanie na AIDS (będąc nosicielem HIV) zależy od wielu czynników.

Zarówno kobiety, jak i mężczyźni z HIV mogą mieć zdrowe dzieci. Kobiety z HIV, jeżeli stosują się do odpowiednich wskazań lekarzy i zasad terapii antyretrowirusowej, mają prawie 100% szansę na urodzenie zdrowego dziecka.

Autor: Grzegorz Golec
Fizjoterapia II rok (studia licencjackie)

Źródła:
www.pixabay.com
www.aids.gov.pl
www.prozdrowie.pl

Koła naukowe - Koło naukowe "Zdrowie"